ސުލްޙައިގެ ރޮނގުން ދެހާސް ހަތަރުވަނަ އަހަރު ނޯބްލް އިނާމު ލިބިވަޑައިގަތީ ކެންޔާގެ ތިމާވެއްޓަ ބެހޭ ވަޒީރުގެ ނާއިބް ވަންގެރީ މަތާއީއަށް. މިއީ ކަޅު އަންހެނަކަށް މި އިނާމު ލިބުނު ފުރަތަމަ ފަހަރުވެސްމެ. އޭނައަށް އެ އިނާމު ދިނުން އޮތީ އެ އަހަރު ނޯވޭގެ ވެރިރަށް އޮސްލޯގަ. މި އިނާމު ލިބިވަޑައިގަތް ދުވަހު ރަސްމިއްޔާތުގެ ކުޑައިރުކޮޅެއްގެ ކުރިން ބި.ބީ.ސީއިން ފޮނުވި ހާޑް ޓޯކްގައި އޮތީ ވަންގަރީ މާތާއީގެ ބަސްދީގަތުމެއް. އޭނާއާއި ކުރެވުނު ސުވާލުތަކުގެ ތެރޭގައި މީގެ އެތައް ދުވަހެއް ކުރިން އޭނާ އެއިޑްސްއާއި ބެހޭ ގޮތުން ވިދާޅުވެފައިވާ ވާހަކަތަކުގެ މައްޗަށް ކުރެވުނު ސުވާލެއް ހިމެނޭ. އޭނާ ވިދާޅުވެފައިވަނީ އެޗް.އައި.ވީ އެއިޑްސް ވައިރަހަކީ ޔޫރަޕުން އުފައްދައިގެން އުޅޭ ބައިލޮޖިކަލް ހަތިޔާރެއްކަމަށް. އެއީ ގަސްދުގައި ތިންވަނަ ދުނިޔެ ހަލާކު ކޮށްލަން ނެރުނު ނުރައްކާތެރި ހަތިޔަރެއް ކަމަށްވެސް އޭނާ ވިދާޅުވިކަމަށްވޭ. ބީ.ބީ.ސިއިން ކުރި ސުވާލަކީ މިހާރުވެސް އެކަން ގަބޫލުފުޅު ކުރައްވަންތޯ؟ މަތާއީ ވިދާޅުވި. އެއީ އަހަރެން ދެއްކި ވާހަކަ އޮޅުވަލައިގެން ހަދާފައިވާ ވާހަކައެއް. އަހަރެން ބުނީ އެހެންނެއްނޫން. ބީ.ބީ.ސީއިން ސުވާލުކުރި މީހާ ބުނި. އެކަމަކު ކަމަނާގެ ވާހަކަފުޅު އަޑުއެހި އެންމެންނަށްވެސް އަޑު އިވުނީ އެހެން ވިދާޅުވި އަޑު. އެއީ ކީއްވެގެންތޯއޭ؟ މާތާއި ވިދާޅުވި. އެއްވެސް މީހަކަށް ހުރިހާ ކަމެއް ނޭނގޭނެ. ނޭނގޭމީހުން ހަދާގޮތަކީ އެކަމެއްގެ މާހިރުން ވިދާޅުވާ އެއްޗެއް ތަކުރާރު ކުރަނީ. އެއިޑްސް އާއި ބެހޭ ގޮތުން ކުރިން ދެއްކެވި ވާހަކަފުޅަކީ ދޮގެއް ކަމަށް މާތާއި ވިދާޅެއްނުވޭ. އަދި އެ ވާހަކަފުޅަކީ ކޮން މާހިރެއްގެ ވާހަކައެއްގެ މައްޗަށް ވިދާޅުވި ވާހަކަފުޅެއް ކަމެއްވެސް ހަމައެއް ނުކުރައްވާ. އެހެންނަމަވެސް އޭނަގެ ވާހަކަފުޅުން އެނގުނީ ކޮންމެވެސް މީހަކު ބުނެފައިވާ އެއްޗެއް ތަކުރާރު ކުރެއްވުން ކަމަށް. މާތާއިގެ ވަހަކަފުޅުގެ އަޑު އިވުނީމާ އަޅުގަނޑުގެ ހިތަށްއެރީ މާހިރުން ވިދާޅުވާ ވާހަކަތައް އާދައިގެ މީހުން ތަކުރާރު ކުރާނަމަ، މަހިރުންގެ ބޮލުގައި އެޅޭ ޒިންމާ ހާދަހާވާ ބޮޑުވާނޭ. މާހިރުން ދައްކާ ކޮންމެ ވާހަކައަކީ ވަރަށް ބޮޑަށް ވިސްނާފައި ދައްކާ ވާހަކައަކަށް ވާންވާނޭ.
މާހިރަކަށް ވަނީ ދާއިރައަކުން އާދަޔާ ޚިލާފަށް މޮޅުވީމަ. ނުވަތަ ވަކި ކަމަކާއިބެހޭ މަޢުލުމާތު އެހެން މީހުންނަށް ވުރެން ބޮދަށް ލިބިފައި ހުރީމަ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރޭގައިވެސް މިފަދަ މާހިރުން އެބަ އުޅުއްވަ. އެކި ދާއިރާތަކުން މަތީ ފާސްތައް ނަންގަވައިގެން ވަޑާއިގެން އުޅުއްވާ ބޭފުޅުން އެބަ އުޅުއްވާ. އެތައް އަހަރެއްގެ ތަޖުރިބާގެ ސަބަބުން މާހިރުންނަށް ވެވަދައިގެން ތިއްބެވި ބޭފުޅުން އެބަ އުޅުއްވަ. މި ބޭބޭފުޅުންގެ ކޮނޑުފުޅުގައި ވަރަށް ބޮޑު ޒިންމާއެއް އޮވޭ. އެއީ މާހިރުންގެ ގޮތުގައި ނުހިމެނޭ މީހުންނަށް އޮޅުން ފިލުވައި ދެއްވުމުގެ ޒިންމާ. އެފަދަ މީސްމީހުންގެ ތެރެއަށް އެކި ސިފަސިފައިގައި ނެރުއްވާ ވާހަކަފުޅު ތަކަކީ މީހުން ތަކުރާރު ކުރައްވާނޭ ވަހަކަފުޅު ތަކެއްކަން އެނގިވަޑައިގެން ތިއްބަވައި ދައްކަވާ ވާހަކަފުޅެއް ދެއްކެވުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެއް.
އެއްކަޅިން ތާރީޚު
މިބައިގައި އަޅުގަނޑުމެން މި ބަލައިލަނި ދިވެހި ސަގާފީ ބައެއް ކުޅިވަރު ތަކާއިބެހޭ ގޮތުން. އެގޮތުން މިރޭ ބަލައިލާނީ ތެލަބަގުޑިއާއި ބެހޭ ގޮތުން.
ތެލަބަގުޑިއަކީ އިންޑިޔާ ނުވަތަ އޮޅުދޫ ކަރައިގެ ހިސާބު ގަނދަކުން ދިވެހިރާއްޖެއަށް ގެނެވިގެން ދިވެހިކަން އައިސްފައިވާ ކުލިވަރެއް ކަމަށް ބުނެވޭ. މި ކުޅިވަރުގެ ފެށުން ސޯޅަ ވަނަ ގަރުނުގެ ކުރިއަށް ގެންދެވޭ ކަމަށް ބެލެވޭ. މާލެއާއި ރާއްޖެތެރޭގެ އެކިއެކި ރަށްރަށުގައި ކުޑަ ތަފާތަކާއި އެކު މިހާރުވެސް ޢީދުފަދަ މުނާސަބަތު ތަކުގައި މި ކުޅިވަރު ހިނގަމުންދޭ. ތެލަބަގުޑިއަކީ ޒުވާން ފިރިހެނުންގެ މައިދާނީ ފަންތި ކުޅިވަރެއް. އެވޭލާގައި މިކަމަކީ ދިވެހި ހެވިކަމަށް ހޭނުވުމުގެ ތެރޭ ހިމެނޭ ކުޅިވަރު ތަކުގެ ތެރެއިން ކުޅިވަރަކަށްވޭ.
މި ކުޅިވަރަށް ބެނުންވާ ސަރަޙައްދުގެ ބޮޑު މިނެއް ކާބަފައިން ކަނދައަޅައިގެން ބުނެފައެއް ނެތް. ސާޅީސް ފޫޓް ސާޅީސް ފޫޓްގެ ހުސް ބިމެއް ރަނގަޅުވާނޭ ކަމަށް މި ޖީލުގެ މިކަމުގެ ތަޖުރިބާ ކާރުން ބުނޭ. އަކިރިއާއި ގަލާ އެފަދަ އެނޫންވެސް ހަށިގަނޑަށް އަނިޔާއެއް ވެދާނޭ ތަކެތިން ސާފު ވެފައިވާ ބިމަކަށްވުން ކޮންމެހެން ބޭނުންވޭ. ކުޅޭބިން ކުރީގައި ބުނެވި ދިޔަ ބޮޑުމިނުން ނުވަތަ އެކަށީގެންވާ ބޮޑު މިނެއްގައި ވަށާ އޭރިޔާ ރޯނު ފަށެއް ފަދަ އެއްޗެއް ބިންމަތީގައި ދަމައި ސަރަޙައްދު ވަކި ކުރުން ރަނގަޅު. މި ކުޅިވަރަކީ ގިނަ އާލާތްތަކެއް ބޭނުންވާ ކުލިވަރެއް ނޫން. އެވޭލާގައި މި ކުޅިވަރުގެ ހެދުމަކީ ކަކޫމަތި ފޮތިގަނޑު އެޅި ދޫ ހަރުވާޅެއް. ބައިވެރިން ތިބެނީ ހުސް ހަށްޓާ. އުނަގަނޑުމަތީގައި ތުނިކޮށް ކާށި ތެޔޮ ލާފައި ތިބޭ. ހަށިގަނދަށް ލިބިދަނޭ އަނިޔާއަކަށް ޓަކައި ކުއްލި ބޭހެއް އަތްމަތިކޮށްފައި ހުރެދޭ. ކުޅެން ބޭނުންވުމުން ބައިވެރީންގެ ޢަދަދު ކަނދައަޅައި ވަރުން އަޅައިގެން ދެފަންތިއަށް ބަހައި، ކޮންމެ ބަޔަކަށް މުއްޕަނެއް އިސްކުރަނީ. ބަޔަކަށް ސަތާރަ ނުވަތަ އެކާވީސް މީހުންނަކީ ކަމަށް ބޭނުންވާ ވަގުތާއި ފޯރީގެ ގޮތުން ރަނގަޅު މިންވަރެއް ކަމަށް ތަޖުރިބާ ކޮށްފައިވޭ. ބައިކޮށްލެވުނު ދެ ފަންތި، އެއްބަޔަކު ކުޅޭއިރު އޭރިޔާގެ މެދެއްހާ ތަނުގައި ފަޅި ބުރެއްގެ ސިފަޔަށް އެތުރިލަނީ. އަނެއްބައި ކުރިމަތިން ސަރަޙައްދުން އެތެރޭގައި އެތުރިލަނީ. އެތެރޭ ގޮނީގައި ނުވަތަ ފަޅި ބުރުގައި ވަނި ޙަމަލާ ފަންތި. މި ފަންތިއަށް ދަނޑިމަތި މިހެން ކިޔަ. އަނެކުންނަކީ ރެކޭ ފަންތި. ހޮވުމަށް ނުވަތަ ކުޅުމަށް އިސްނަގަން ދެ މުއްޕަނުންގެ މެދުން ގޮތެއް ނިންމަނީ. މުއްޕަން ހުންނާނީ ބައިގެ ކަނާތްމަތިން ކޮޅުގަ. އަމުރުވެރިޔަކީ އަދި ނިޔަ ކަނޑައަޅާނީ މުއްޕަނުން. ދެމީހުންގެ މެދުގައި މައްސަލައަކަށް އެއްބަސް ނުވިނަމަ، އިސްމީހަކަށް ބެލެވޭނީ ކުޅެން ފެށުމުގައި އިސް ލިބުނު މުއްޕަނަށް. ދަނޑިމަތީގެ ނުވަތަ ގޮނނިބުރުގެ ދެކޮޅުގެ ނަމަކީ ތުންމަތި. އެންމެ ގަދަ މީހުން ދެކޮޅު މައްޗާއިމެދުގައި ތިބޭ. ކުޅެން އެރުމުގެ ކުރިން ރެކޭ ފަންތިގެ މިހުން ކުޅެން އަރާނޭ ތަރުތީބުން ފަހަރަކު މީހަކު ދެމީހަކު ގޮތަށް ރާވާފައި އޮންނާނެ. ކުޅެން އެތުރިފައި ބޭރު ދަނޑި ނުވަތަ ރެކޭ ފަންތިން ކުޅެން ނުކުންނަ މީހާ ހުޝިޔާރު ބައިބަލާ ވަންނަނީ މިހެން ބަރަށް ގޮވާލައި ދުވެފައި ގޮސް ގޮށި ފަޅާލާފައި ނުކުންނަން ދިމާކުރަނީ. ހަމަލާ ފަންތި ނުވަތަ ދަނޑިމަތީ ފަންތި މި ގޮނި ހުރަސް ކުރިޔަ ނުދީ މަތަ ކުރެވިއްޖެނަމަ، ކަމުފޮޅުނީ ނުވަތަ ކާމިޔާބުވީ. ބައިބަލާ އެރިމީހަ ނުވަތަ އެ ދެމީހުން ބަލިކޮށްލުމަކި ބަނޑު ބިންމަތީ ޖެއްސުން. ނުވަތަ އެމިހެއްގެ ފައި ބިމުން މައްޗަށް އުފުލައި ބަރު ކަނޑުވާލުން. ބަލިވުމުން އެމީހަކު މައިދަނުން ނުކުންނަނީ. ދެމީހުންނަށް ވުރެން އިތުރަށް ބައިބަލާއެއް ނޭރޭނޭ. މިގޮތަށް ކުރިއަށް ގެންގޮސް ދެފަންތިއަށް ހޮވުމާއި ކުޅުމަށް ދަނޑިވަޅު ދީ ބުރު ވަށާ ޖެހުމުން ކުޅުން ހަމަވީ. ދެ ފަންތީން ބައިވެރީންގެ ތެރެއިން މަތަނުވެގެން ކަމުފޮޅި މީހަކީ ނުވަތަ ބަޔަކީ އެހެން ބަދަލުވުމަކުން ދެރަ ނުވާހާ ދުވަހަކު އެރަށުގެ ބަދަވީން ނުވަތަ ބަތަލުން. ތެލަބަގުޑީގައި ގޮނި ފަޅާ ނުކުންނަ ކަކޫ މައްޗަށް ތިރިވެ ވަކި ސިފަޔަކަށް ކަކުނި ދުވާހެން ދެ އަރިމައްޗަށް ދުވޭ. މިކަމަށް ކަކުނި ދުވެލި ކިޔާ.
No comments:
Post a Comment